Malasezzia; het blijft gis(t)werk..

Ik heb al eens een artikel geplaatst over gisten. Ik noemde hier met name Candida, omdat dit een veel voorkomende soort gist is. Maar ik bedacht mij ineens dat natuurlijk ook Malassezia een echte draak kan zijn in de wereld van de gisten. Daarom nu deze aanvulling, ook om het verschil aan te geven en de klachten die het kan veroorzaken.

We hebben er allemaal wel eens wat over gehoord: de huid is het eerste verdedigingsmechanisme tegen invloeden van buitenaf. Sterker nog, deze verdediging wordt uitgevoerd door een hele verzameling bacteriën en gisten die in complete harmonie met elkaar samen leven. We kunnen wel zeggen dat ze onder de goede omstandigheden elkaar ruimte en grenzen respecteren. Deze keurig op natuurlijke wijze samengestelde ‘groep’ wordt ook wel het microbioom genoemd.

Waar en hoe?

Wanneer echter één van de gisten als bijvoorbeeld Malassezia door overgroei over de andere grenzen heen gaat dan kan dat echt enorm intensieve jeuk veroorzaken. Door gebrekkig onderzoek of niet verder kijken dan de neus lang is wordt dit in heel veel gevallen ‘huidallergie’ genoemd, met alle medicatie en behandeling die daarbij hoort tot gevolg.

Net als de andere gisten groeit en leeft Malassezia het liefst in een vochtige, donkere omgeving. Plekken waar de zon niet of nauwelijks komt. We kunnen ons voorstellen wat deze plekken dan zijn:

• de oren (als donker oorsmeer)
• aan de achterkant van de poten
• in de oksels
• in de liezen
• onder de kin
• rond de anus
• rond de geslachtsdelen

Malassezia wordt door vet aangetrokken. Dat betekent dat ze een voorkeur hebben voor vet en/of vetachtige stoffen. Dieren met veel vetten op hun lichaam zijn erg aantrekkelijk en hebben voor Malassezia dus echt een voorkeurspositie. Dit maakt het niet echt bijzonder hoor, want eigenlijk kunnen dus gewoon alle honden hiervoor in aanmerking komen.

Vaak wordt Malassezia verward met candida. En hopsakee: een graanvrij dieet. Met als simpele gedachte dat daarmee de Malassezia wordt uitgeroeid. Dit is echter niet het geval. En dat komt omdat het grootste probleem ligt in het feit dat Malassezia de microbioom van de huid verandert. En dat is wat anders dan candida in de darmen.. Uiteraard is het belangrijk om voeding te geven die past bij het spijsverteringssysteem van jouw hond, maar in het geval van Malassezia is een graanvrij dieet helaas echt niet voldoende.

Ik gaf al aan dat Malassezia vaak wordt aangezien voor een huidallergie. Dat is een misvatting, maar een allergie moedigt echter wel de overgroei van Malassezia aan omdat het ontstekingen veroorzaakt. Huidontstekingen door allergieën, met daarbij het nodige krabben en bijten maakt dat de huid geïrriteerd raakt en vochtig wordt. Dit is een ideale omgeving om te zorgen voor Malassezia overgroei en het geeft de toch al allergische hond nog een extra tik. Het zorgt voor een vicieuze cirkel, want de allergie op zich zorgt vaak al voor jeuk en ook Malazezzia geeft intense irritatie en jeuk. Een hond met zowel een allergie als Malassezia (wat veel voorkomend is) heeft dus een dubbele reden tot jeuk en irritatie.

Nog een vervelend iets: veel honden (meer dan 60%) met een overgroei van Malassezia gisten is ook nog eens allergisch voor Malassezia. Dit zorgt ervoor dat de situatie bij deze dieren nog weer heftiger verloopt.

Bij honden die al een huidallergie hebben, zien we vaak ook Malassezia op verdikte, kale stukken huid. Het kan ook voorkomen in de liezen of achterkant van de poten en het ziet er dan uit of er peper op de huid is gestrooid. Andere symptomen kunnen zijn:

• kleine groepjes rode bultjes op de huid
• grijzige of grijs/witte korstjes op de huid die er makkelijk als een soort vlokjes afvallen
• een huid die lijkt op een sinaasappelschil (sinaasappelhuid)
• haarloze, donkere huid die lijkt op een olifantenhuid

Honden met een Malassezia overgroei kunnen een onaangename geur bij zich dragen die lijkt op de geur van zweetvoeten.

Andere mogelijke symptomen

Het is niet altijd meteen even duidelijk dat het om Malassezia gaat. Er zijn naast bovenstaande symptomen nog een aantal subtiele tekenen om richting dit soort gisten te gaan denken:

• Zoete, muffe geur
• Roodheid tussen de tenen
• Kruimelige bruinachtige verdikkingen bovenop de teennagels (schimmelnagels)
• Donkere grijsachtig/zwarte plekken op de huid
• Roodverkleurde plekken in de liezen
• Rode en/of ontstoken stukken huid in de huidplooien van voor- of achterpoten
• Verdikte oorflappen, sinaasappelhuid in de oorflappen
• Jeukende oren
• Bruin/donkerbruin oorsmeer

Malassezia komt heel veel voor in de oren. Zou je met een katoenen watje iets in het oor gaan en in een cirkeltje heen en weer bewegen dan kun je dus veel donkerbruin oorsmeer aantreffen. Met eventuele andere symptomen in combinatie is er dan dus een mogelijkheid dat jouw hond te maken heeft met een Malassezia overgroei. Vaak zien we in de oren nog niet eens alles. Het oorkanaal van een hond is veel langer dan dat van ons mensen dus dat beetje wat we met een watje zien, is vaak nog maar het topje van de ijsberg.

Vaak (maar niet altijd!) kunnen de gisten onder de microscoop gezien worden. Of de dierenarts haalt met een soort plakband wat van de huid en houdt dit onder de microscoop. Malassezia gisten worden dan gezien als blauwe ronde of ovale cellen.

Bacteriële infecties van de huid worden vaak gezien, herkend en als dusdanig behandeld. Maar schimmels en gisten als Malassezia kunnen goed onopgemerkt blijven, met als gevolg jarenlange frustratie en jeuk omdat er een heel belangrijk onderdeel van de oorzaak is gemist. Het is belangrijk te weten of jouw hond naast een allergie ook te maken heeft met Malassezia, omdat de symptomen van Malassezia gewoon blijven voortbestaan ook al verbetert de allergie. Samen met de allergie moet dus ook de Malassezia worden aangepakt om ervoor te zorgen dat alles wordt meegenomen en alle puzzelstukjes in elkaar vallen. Hoe dit soort gisten te behandelen heb ik in het vorige artikel over gistinfecties al geschreven.

Zeg ‘nee’ tegen immuun-onderdrukking

Zoals al genoemd krijgen veel honden met Malassezia (of andere gisten) de diagnose ‘allergie’, terwijl ze dus eigenlijk een overgroei van gisten hebben. Zoveel dieren die vervolgens aan de Apoquel gaan, of andere medicatie die het immuunsysteem onderdrukken met als doel geen symptomen meer te zien van ‘de allergie’.

Het is belangrijk dat we gaan inzien dat huidproblemen bij honden zo langzamerhand een epidemie lijken te worden. Op steeds jongere leeftijd krijgen honden te maken met allergieën en gisten (of alleen gisten).

Ik vertaal dit artikel uit Dog’s Naturally Magazine. Het is geschreven door Deva Khalsa, en zij is van mening dat het roekeloze gebruik van zogenaamde nieuwetijdse atopica en ‘allergie’-medicatie als bijvoorbeeld Apoquel ervoor zal zorgen dat we nog meer extreem gevoelige honden gaan creëren met alleen maar nog meer problemen. Ik kan wel zeggen dat ik haar mening deel hierin. Ik wil hierin nog wel een kanttekening plaatsen, omdat ik denk dat er wel situaties zijn waarbij eerst ‘de ergste brand eruit moet’. Maar ik zal daarbij niet adviseren om Apoquel of andere medicatie van dezelfde strekking te gebruiken, omdat dit simpelweg nog meer schade aanricht. Ik zou het wel begrijpen wanneer mensen tijdelijk kiezen voor Prednison om de allerergste symptomen wat tot rust te laten komen en in de tussentijd een natuurlijke behandeling op te starten (waarna uiteraard daarna de prednison weer wordt afgebouwd).

Verergering door shampoo?

Bij honden met allergieën en gisten als Malassezia is het heel belangrijk om het microbioom gezond en intact te houden (of in ieder geval in balans te brengen). Zodra de onbalans start, is het voor gisten een ideale omgeving om te groeien.

Soms kan het nodig zijn om jouw hond te wassen. Doe dit dan het liefst met een shampoo zonder agressieve ingrediënten en alleen wanneer het echt nodig is. Te vaak wassen, en dan ook nog eens met de verkeerde shampoo zorgt voor beschadiging en onbalans van het microbioom. Het lijkt dan alsof de hond zich even beter voelt na zo’n wasbeurt maar al snel wordt duidelijk dat er meer fout dan goed is gegaan. Veel shampoos lijken bovendien natuurlijk of op zijn minst ‘niet schadelijk’, maar dit kan bedrog zijn. Zelfs shampoos met essentiële oliën kunnen verkeerd gekozen zijn of stoffen bevatten die niet zo natuurlijk zijn als het lijkt.

Zelf ben ik een groot voorstander van wassen met natuurlijke zeep. Er zijn verschillende speciale zepen verkrijgbaar die geen belasting vormen voor het microbioom van de huid. Die speciaal bedoelt zijn voor de hondenhuid. Of je maakt je eigen shampoo, er zijn natuurgeneeskundigen die je hier vast verder mee kunnen helpen. Verdiep je hierin, zodat het wassen van jouw hond geen verergering op gaat leveren.

Wees waakzaam

Malassezia groeit langzaam maar is erg vasthoudend en taai. Het kan moeilijk zijn om er af te komen, want wanneer het er eenmaal is grote vorm is, dan trekt het zich maar langzaam terug. Hou vol, de aanhouder wint uiteindelijk. Blijf weg van dure onderdrukkende medicatie. Het belast de organen, en verhelpt niet het werkelijke probleem en brengt jou en je hond nog verder van huis. Wat we zouden moeten doen is proberen de weerstand te vergroten, de omgeving voor gisten onaantrekkelijk maken, onze aandacht richten op de Malassezia (of andere gisten die zich in de darmen bevinden). Laten we voorkomen dat we door de bomen het bos niet meer zien. Aandacht voor de eerste verdedigingslinie!

Heb jij het gevoel dat jouw hond wel eens te maken kon hebben met Malassezia gisten of een andere vorm van gisten? Is het bij jouw hond door onderzoek naar boven gekomen dat er sprake is van gisten? Lees dan artikel over gisten eens en kijk of je iets kunt doen om dit te behandelen. Je mag natuurlijk ook contact met me opnemen, ik kijk graag met je mee om te zien wat de mogelijkheden zijn.