Iets doen bij diarree? Ja: natuurlijk!

IETS DOEN BIJ DIARREE? JA, NATUURLIJK!

Veel honden ontpoppen zich regelmatig als wandelende kliko.

Heerlijke hapjes van een rottend kadaver of drinken uit de meest smerige plassen die je ooit gezien hebt. Om nog maar te zwijgen over het 'straat-diner'. Alles wat op de grond ligt is voor Bassie!

Gelukkig kunnen de meeste honden dit prima hebben, en bij hen heeft dit dan ook wonderwel weinig tot geen gevolgen. Het kan ook echter een keer niet heel goed vallen, of jouw hond is heel gevoelig en hoeft maar het geringste vreemde binnen te krijgen om aan de diarree te raken.

Wat de oorzaak ook mag zijn, je wilt uiteraard graag dat jouw hond hier zo snel mogelijk weer vanaf is. En, heel belangrijk: het liefst zonder chemische medicatie en quick fix poedertjes of drankjes. Dit kan de darm immers extra belasten en zelfs meer schade toebrengen.

Dus, wat gaan we dan doen? We pakken het op natuurlijke wijze aan.

We gaan het in dit artikel hebben over natuurlijke manieren om diarree te behandelen. Al wil ik er wel even bij zeggen: als je de tijd hebt, probeer er dan ook achter te komen wat de oorzaak is geweest. Op die manier stop je niet alleen NU de diarree, maar heb je misschien ook de mogelijkheid om ervoor te zorgen dat het in de toekomst niet weer gebeurd.

WAT KAN DE ONTLASTING VAN JOUW HOND JE VERTELLEN?

Het klinkt misschien niet heel aantrekkelijk, maar je kunt veel leren van de ontlasting van jouw hond als je je erin verdiept. Laten we eerst eens kijken wat als 'normaal' wordt gezien en wat als 'afwijkend' kan worden beschouwd.

Normale ontlasting

Ontlasting wordt als normaal gezien als het stevig is, maar kneedbaar. Denk aan de Play Doh klei. De ontlasting:

* bestaat vaak uit 1 of 2 delen met een vochtige buitenkant

* komt er niet in meerdere delen uit

* kan wat restjes achterlaten, maar het overgrote deel is stevig genoeg om op te pakken

We zien dit het meest bij honden die brokken of gestoomde voeding eten.

Honden die rauw vlees krijgen hebben vaak wat meer kruimelige of kalkachtige ontlasting.

Dit komt door het bot wat er in is verwerkt. Mocht het echt krijtachtig zijn of wit, dan kan het botgehalte in de vleesvoeding te hoog zijn. Je gaat dan meer richting veel te harde ontlasting, met soms zelfs kans op verstopping. Verwar dit dus niet met elkaar. Het mag wat kruimelig zijn, maar TE is niet de bedoeling. Overstappen naar een andere vleessoort is dan een goede keuze. Bij honden die vers eten zien we ook bijna geen restjes die achterblijven als het wordt opgepakt. Het is vaak zo stevig, dat je (als het zou moeten) het zo met je schoen weg zou kunnen schoppen.

De meeste honden poepen zo'n 1-2 x per dag, vaak ook nog rond dezelfde tijd.

Afwijkende ontlasting

Zachte ontlasting die er uit ziet als bijvoorbeeld soft ijs (sorry voor de liefhebbers..) heeft vaak de volgende eigenschappen:

* het is deegachtig

* komt er in zijn geheel in 1 x achter elkaar uit

* verliest zijn vorm als je het wilt oppakken en het laat dan ook resten achter op de grond

* is vaak veel natter en heeft niet echt een vorm

* ziet er vaak uit als een stapeltje ontlasting wat op elkaar ineen valt

Slappe, diarree-achtige ontlasting is waterig en dun. Het valt als een plas op de grond en druipt alle kanten op. Het heeft vaak een bepaalde textuur, zeker geen enkele vorm en is niet of nauwelijks op te pakken.

Afwijkende ontlasting kan op elk moment van de dag gebeuren, en dan vaak ook nog op afwijkende tijden. Het kan ook meerdere keren gebeuren, alleen tijdens wandelingen bijvoorbeeld.

Als jouw hond vaak afwijkende ontlasting heeft dan kan er sprake zijn van chronische diarree. Daarvoor hoeft hij het niet binnenshuis te doen, dit kan (zoals al gezegd) ook alleen tijdens beweging zijn.

Ontlasting kan ook te hard en/of te droog zijn, of te brokkelig. Ook kan het zijn dat jouw hond maar moeizaam van zijn ontlasting kan afkomen, en meerdere keren een poging moet wagen voor er daadwerkelijk een klein beetje uit komt. Ook dit valt onder afwijkende ontlasting en is vaak een teken van obstipatie (verstopping).

Bloed en/of slijm in de ontlasting valt ook niet onder normale ontlasting. Het maakt hierbij dan even niet uit hoe de ontlasting er dan verder uit ziet. Bloed in de ontlasting komt verderop ook nog aan de orde, we gaan het eerst even hebben over de kleur.

WAT KAN DE KLEUR VAN DE ONTLASTING BETEKENEN?

Gele ontlasting

Als jouw hond gele ontlasting heeft, dan kan dat de volgende oorzaken hebben:

* Een parasiet als coccidia:

Coccidiose wordt veroorzaakt door de parasiet Isospora Canis of Isospora Ohioensis. Dit zijn eencellige diertjes die vooral bij jonge dieren heel heftige diarree kunnen veroorzaken. De diarree kan weer over gaan, maar de eitjes kunnen nog jaren in de darmwand aanwezig blijven. Als de coccidiën het lichaam binnenkomen, vestigen ze zich in de epitheelcellen van de darm. Daar gaan ze zich vermenigvuldigen, waarna de hond na ongeveer een week of twee sporen gaat uitscheiden.  Die sporen kunnen weer andere honden besmetten. Zoals al gezegd zien we de meest opvallende symptomen bij jonge dieren. Ook volwassen dieren kunnen de parasieten bij zich dragen, maar dit hoeft niet altijd tot symptomen te leiden. Ze kunnen het wel weer verspreiden via de ontlasting. Coccidiose is veel voorkomend, maar weinig gediagnosticeerd.

* Overgroei van ziekteverwekkende bacterien:

Foute bacterien kunnen door verschillende oorzaken gaan overheersen. Hierdoor kan de complete microbioom (het mooie complex van bacterie-colonies die zich in jouw hond bevindt) uit balans raken met verschillende symptomen en aandoeningen tot gevolg. Voorbeelden hiervan zijn Leaky Gut (lekkende darm), chronische darmontsteking, gistinfecties in de darm, leverproblemen, enzovoort. We kunnen tekenen hiervan ook terug zien in de ontlasting.

* Veranderingen in de lever

De lever ontvangt al het bloed uit de maag, darmen, milt en alvleesklier. In dit bloed zitten verteerd voedsel, afvalstoffen en andere stoffen zoals medicijnen, vaccinaties, parasietenmiddelen enzovoort. De lever bewerkt deze stoffen, zuivert het bloed, helpt bij de vertering en produceert de meeste eiwitten die in het bloed zitten, inclusief de stollingseiwitten. Bij een aandoening van de lever zijn al deze functies verstoord.

De symptomen van leverziekten zijn vaak vaag. Andere ziektes kunnen vergelijkbare problemen geven. Geelzucht is wel een specifiek teken dat er iets mis is met lever of galwegen. Klachten van leverproblemen kunnen zijn veel drinken en plassen, bloed bij de urine door blaasstenen, speekselen, slechte eetlust, afvallen, groeiproblemen, braken en diarree, geelzucht, vocht in de buikholte (ascites), verhoogde bloedings-neiging,  afwijkend gedrag: sloom, slaperig, blind, rondjes lopen en door muren heen willen lopen. Belangrijk symptoom is dus ook weer de gele ontlasting/diarree.

* De ontlasting beweegt zich te snel door het maag/darmstelsel waardoor er niet genoeg gal opgenomen kan worden.

Hierdoor kan er niet genoeg gal worden opgenomen. Gal zorgt voor de bruine kleur en wordt door de lever uitgescheiden naar de dunne darm. Als de lever niet naar behoren werkt, kan deze zijn functie dus niet goed uitvoeren en blijft de ontlasting geel.

Al deze bovengenoemde oorzaken kunnen gele ontlasting geven, in de vorm van acute of chronische diarree.

Oranje ontlasting

Oranje ontlasting duidt vaak op het eten van voedingsmiddelen met (oranje) kleurstoffen. In bepaalde gevallen kan het ook betekenen dat er een heftige afbraak is van rode bloedcellen, maar dit zien we dan vooral bij heel erg zieke honden. Hier zijn dan al een groot aantal symptomen aan vooraf gegaan.

Groene ontlasting

Een overmatige bewegingsactiviteit van het maag/darmstelsel kan groene ontlasting veroorzaken. Het kan ook een galblaas issue zijn wanneer de gal van jouw hond niet voldoende wordt verteerd, of wanneer deze te snel door de maag en darmen wordt getransporteerd. Dit kan beide acuut optreden maar ook chronisch. Als dit meer dan een paar dagen aanhoudt, is het wel verstandig dit na te laten kijken.

Groene ontlasting kan ook ontstaan door het eten van veel gras of ganzenpoep. Heb je dus gezien dat dit is gebeurd, dan weet je hoe het komt en hoef je je niet zo druk te maken.

Blauwe ontlasting

Behandel blauwe ontlasting maar gerust als een noodgeval. Het kan betekenen dat jouw hond rattengif heeft gegeten (wat veelal blauw is). Neem de ontlasting mee naar de dierenarts, zodat het gelijk gecheckt kan worden. Dit is zeker een acute situatie en moet gelijk behandeld worden!

Zwarte ontlasting

Zwarte of bijna zwarte ontlasting is vaak een teken dat er bloed in de ontlasting zit. Zwarte ontlasting is meestal niet helemaal zwart, maar heel donkergroen of heel donkerrood. Door een beetje ontlasting op een papiertje te smeren, kan je zien of het groen of rood is. Zwart-groene ontlasting is niet heel afwijkend. Zwart-rode diarree met een typische penetrante geur kan wijzen op een inwendige bloeding. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

* Parvo of Kattenziekte: deze virussen veroorzaken een ernstige maag/darmontsteking met bloed verlies. De hond of kat is ernstig ziek, heeft zwarte diarree en koorts. Er bestaan geen medicijnen om deze virussen te doden. Het dier zal zelf het virus moeten overwinnen. De behandeling richt zich op het zo goed mogelijk ondersteunen. Het parvo- en kattenziektevirus zijn zeer ongevoelig voor desinfectie. Om andere dieren te beschermen, worden de dieren in quarantaine verpleegt.

* Ernstig zieke honden en katten kunnen een dusdanig slechte doorbloeding van de darmen krijgen, dat ze zwarte ontlasting krijgen. De behandeling bestaat uit het opsporen en wegnemen van de oorzaak van de problemen en het ondersteunen van de patiënt.

* Honden met een ernstige maagdarmontsteking kunnen zwarte ontlasting krijgen. Bij de meeste honden die een hemorrhagische (bloederige) gastro-enteritis (maag-darmontsteking) ontwikkelen, komt de ziekte als een donderslag bij heldere hemel. De hond was gezond en is binnen enkele uren ernstig ziek. De hond komt niet meer overeind en produceert een sterk ruikende waterdunne (zwarte of roodgekleurde) diarree. Bij bloedonderzoek valt op dat de hond is ingedroogd (hoge Ht-waarde, veel rode bloedcellen). De hond ontwikkelt hierna een forse bloedarmoede en de eiwitconcentraties in het bloed dalen gevaarlijk.

Zonder intensieve behandeling zal een hond snel komen te overlijden. Met een intensieve behandeling herstellen de meeste honden na één tot anderhalve week volledig.

Bovenstaande gevallen zijn overduidelijk acuut, en hierbij is dus dierenartsbezoek vereist.

Witte ontlasting met 'rijst' korreltjes

Witte korrels in de ontlasting die lijken op rijstkorreltjes duiden op een besmetting met lintworm. De ontlasting kan hierbij vast of slap/dun zijn.

Grijze of stopverfkleurige ontlasting

Grijzige, vettige ontlasting past bij een probleem met de alvleesklier. Dit kan acuut zijn of chronisch. Naast de grijze of stopverfkleurige ontlasting zien we ook buikpijn, lopen met een bolle rug om de buik te ontzien, koorts, gebrek aan eetlust, uitdroging, diarree, overgeven, bloed in de ontlasting, sloomheid of juist rusteloosheid. Niet alle symptomen hoeven we gelijktijdig te zien! Als je deze symptomen ziet bij jouw hond dan is het verstandig om dit zo snel mogelijk te laten onderzoeken bij de dierenarts. Acute pancreatitis kan namelijk erg vervelende gevolgen hebben, als orgaanfalen of septische shock.

Roze of rode druppels in de ontlasting

Dit kan betekenen dat er bloed in de ontlasting aanwezig is. Hier komen we verderop nog op terug.

Slijm om de ontlasting

Technisch gezien is het geen kleur, maar misschien wel interessant om te weten. Slijm is een 'opschonings'-reactie en een teken dat het spijsverteringssysteem ergens vanaf probeert te komen, iets wil uitscheiden. Vaak zien we dan dat de ontlasting ingepakt lijkt in een vlies. Dit is een acuut iets en het lichaam lost dit zelf op.

Slijmerige ontlasting echter is iets anders. We zien dan ook andere symptomen als bijvoorbeeld verhoogde aandrang, persdrang terwijl er niks komt en soms ook wat bloed erbij. Er kan dan sprake zijn van een dikke darm ontsteking door parasieten of poliepen in de darm, maar ook door obstipatie of onvoldoende vezels in de voeding.

IS HET DUNNE- OF DIKKE DARM DIARREE?

Een belangrijke vraag bij diarree is waar het vandaan komt. Je wilt weten of het komt vanuit de dunne darm of vanuit de dikke darm. Maar waarom is dat interessant?

Nou, omdat de ene iets serieuzer is qua symptomen en oorzaak dan de ander.

Dikke darm diarree

Als de oorzaak van de diarree bij jouw hond zich in de dikke darm bevindt dan beweegt zijn darmstelsel zich sneller en hierdoor zal hij vaker moeten poepen. Heeft vaker aandrang. En vooral ook heel acuut; ik moet NU! En dan moet je ook snel zijn, omdat het dan ook zo ineens in huis gedaan kan worden. Deze ontlasting is vaak halfzacht tot zacht, met mogelijk wat slijm. Aan de buitenkant van de ontlasting kan wat bloed (of bloedspatten) te zien zijn.

Dunne darm diarree

Komt de oorzaak van de diarree vanuit de dunne darm dan zullen de bewegingen in het darmstelsel minder frequent zijn. Jouw hond heeft het beter onder controle, het vake ontlasten en het urgente zien we hier niet bij. Maar het kenmerk van dunne darm diarree is dat er geen opvallend bloed wordt gezien. En dat komt omdat het bloed verteerd wordt in de dunne darm. Hierdoor is het eenvoudig om te denken dat dunne darm diarree minder serieus is, minder gevaarlijk. Maar niks is minder waar. Het is eigenlijk veel serieuzer. Jouw hond verteert de meeste voedingsstoffen in de dunne darm. Als deze ontstoken is, kan hij geen voedingsstoffen opnemen. Voedsel zal dus te snel richting de dikke darm schieten.

Zoals gezegd gaan we het nog hebben over het waarom van bloederige ontlasting:

WAAROM ZIT ER BLOED IN DE ONTLASTING VAN MIJN HOND?

Bloed kan op verschillende manieren voorkomen in of op de ontlasting:

Helder rood bloed BIJ de ontlasting

Het bloed kan zich in sliertjes aan de oppervlakte bevinden, of een paar druppels aan het eind. Helder rood bloed in de ontlasting van de hond ziet er verontrustend uit, maar dit hoeft niet gelijk iets ernstigs te zijn. Er kan een gesprongen adertje in of nabij de anaalklier zijn doordat jouw hond veel kracht moet zetten om te poepen.

Op het moment dat er sprake is van grotere hoeveelheden bloed bij de ontlasting van je hond of het blijft bloeden dan is het wel aan te raden om naar de dierenarts te gaan voor onderzoek. Het is dan mogelijk dat er een maag/darmzweer is, of poliepen in de endeldarm. Ook deze kunnen helderrood bloed bij de ontlasting geven.

Zwarte teerachtige ontlasting

Deze heel donkerbruine tot zwarte ontlasting lijkt misschien onschuldig en je zou denken dat er niet veel aan de hand is. Toch kan het betekenen dat er bloed in de ontlasting aanwezig is, door bijvoorbeeld een slechte doorbloeding in het maag/darmstelsel. Dit kan ontstaan door ontstekingen in maag en/of darmen, een inwendige bloeding, het inslikken van voorwerpen, een tumor, enzovoort. We kunnen het ook zien bij dieren die ernstig ziek zijn of in shock verkeren.

Het bloed heeft zich vermengd met de ontlasting en omdat de oorzaak zich al vaak vroeg in het maag/darmstelsel kan bevinden is het bloed niet meer helder rood maar heel erg donker.

Laat het duidelijk zijn dat dit een serieus iets is en dat onderzoek meteen vereist is.

Ontlasting als aardbeienmilkshake of aardbeienjam

Ontlasting als een aardbeienmilkshake zien we wanneer bloed gemengd is en gedeeltelijk verteerd is in de stoelgang. De ontlasting ziet eruit alsof het rode of roze werveltjes heeft of een soort van rood/roze gevlekt is. Het ziet er anders uit dan het uiterlijk van aardbeienjam. Dit kan ook roze of rood zijn, maar is vaster van vorm. Het kan allebei wijzen op Hemorrhagische gastro-enteritis (HGE). Honden met een ernstige maagdarmontsteking kunnen zwarte ontlasting krijgen.  Bij de meeste honden die een hemorrhagische (bloederige) gastro-enteritis (maag-darmontsteking) ontwikkelen, komt de ziekte als een donderslag bij heldere hemel.

De hond was gezond en is binnen enkele uren ernstig ziek. Er is sprake van zeer heftige ontstekingen. De hond komt niet meer overeind en produceert een sterk ruikende waterdunne (zwarte of roodgekleurde) diarree. Verdere symptomen die we hierbij kunnen zien zijn verlies van eetlust of verminderde eetlust, roodheid van het mondslijmvlies, bloed braken, snelle pols, koliek/buikpijn, uitdroging en wanneer dit niet snel wordt behandeld zelfs coma of de dood.

Niet alle symptomen hoeven gelijktijdig op te treden. Ga daar dus ook zeker niet op wachten.

Bij bloedonderzoek valt op dat de hond is ingedroogd (hoge Ht-waarde, veel rode bloedcellen). De hond ontwikkelt hierna een forse bloedarmoede en de eiwitconcentraties in het bloed dalen gevaarlijk. Zonder een intensieve behandeling kan een hond snel komen te overlijden. Met een intensieve, gerichte behandeling herstellen de meeste honden na één tot anderhalve week volledig.

Ook hier geldt dus weer: zie je ontlasting die eruit ziet als aardbeienmilkshake of aardbeienjam of andere van de hierboven genoemde symptomen: als een speer naar de dierenarts!

OORZAKEN VAN DIARREE

Diarree of overgeven zijn eigenlijk een geheel natuurlijke reactie van het lichaam. Het wil van ballast af of van toxische stoffen. Als dit een enkele keer gebeurt dan moeten we dit natuurlijke proces ook zijn gang laten gaan. We moeten dit niet willen stoppen met allerlei pilletjes, poedertjes of drankjes. Wij mensen geven ook wel eens over. Een borreltje te veel, iets verkeerds gegeten, noem maar op. Dan nemen we toch ook niet gelijk een heel arsenaal aan medicijnen? Laat het lichaam dit zelf oplossen; weg is weg.

Er zijn een aantal redenen waarom een dierenlichaam dit doet. Sommige ervan zijn acuut; het komt en het gaat snel. Andere zijn chronisch; dus langdurig, aanhoudend en steeds terugkerend. Hieronder zien we een overzicht met meest voorkomende oorzaken en het type diarree wat hierbij past.

Acute diarree

* Eten van dingen die niet eetbaar zijn of verkeerd vallen

Sommige honden hebben de neiging dingen te eten die niet eetbaar zijn (pica) als bijvoorbeeld afval, papier, vetbollen voor de vogels, kattengrit, enzovoort. Of er wordt iets gegeten wat compleet verkeerd valt (humane voeding, bedorven voedsel of kadavers). Het kan ook gebeuren bij dieren die ineens heel grote hoeveelheden van hun eigen voedsel binnen krijgen. Denk aan de hond die de zak brokken weet te openen en zich tegoed doet aan een grote hoeveelheid voeding in een keer).

* Extreme beweging

In 2015 deed dr. Dobias de ontdekking dat er link was tussen het type beweging wat een hond krijgt en het ontstaan van diaree. Hij kwam hierachter doordat zijn eigen hond diarree ontwikkelde in bepaalde situaties. Met name wanneer er met hem was gespeeld.

Nog opvallender: vooral wanneer er werd gegooid met de ballenwerper. Hij realiseerde zich dat de energie in het ruggemerg van zijn hond het verteringssysteem beinvloedde. Als zijn hond heel fanatiek had gespeeld, werd het deel bij de laatste lendewervel belemmerd en deze belemmering had vervolgens weer invloed op de werking van het spijsverteringssysteem.

De energiestroom loopt ook bij de hond van kop tot staartpunt. Deze energiestroom vloeit ook mee in extreme activiteiten, wanneer veel wordt gevraagd. Maar als dit wordt verstoord kan dit gevolgen hebben voor de werking van (onder andere) de organen. Dr. Dobias liet zijn hond verder onderzoeken en daaruit bleek dat er gevoeligheid en hitte was rondom de laatste lendewervel, in het gebied van de karteldarm. Ook werd er ongemak ondervonden in het gedeelte waar de dunnen en dikke darm bij elkaar komen. 

Extreme beweging kan blessures en trauma veroorzaken. Dit trauma kan leiden tot verstrakken van de lumbaal spieren. Het lumbale deel van het ruggemerg staat in verbinding met de karteldarm en dunne darm.

Dat betekent dus dat er in dit deel minder energie kan stromen. Voorbeelden van activiteiten die dit soort trauma kunnen veroorzaken, zijn glibberen en uitglijden, herhaaldelijk snel wenden en keren, overbelasting van de lumbale spieren, steeds opnieuw afzetten en opspringen, overmatig sprinten, lange zwemsessies, sportblessures en uiteraard herhaaldelijk gooien met een bal of stok.

Honden houden ervan om te spelen (de meeste dan), maar de huidige huishond heeft heel andere activiteiten dan bijvoorbeeld een wilde (zwerf)hond of wolf. Onze honden maken vele malen vaker de zelfde bewegingen achter elkaar. Je zult een wolf echt geen twintig minuten achter een bal aan zien rennen. Hij zal hoogstens even een sprintje trekken om een konijn te scoren, maar als hij er achter is dat het niet wat gaat worden dan zal hij uit zichzelf hier ook weer gewoon mee stoppen.

Een wolf gaat lang niet zo snel over zijn grenzen qua bewegen als de tegenwoordige huishond, waarbij het jagen achter een bal zelfs al snel obsessief kan worden.

Je kunt het een beetje vergelijken met een tennisarm bij een tennisser; herhaaldelijk dezelfde bewegingen kunnen ook bij de hond heel makkelijk onbalans en blessures veroorzaken.

Chronische diarree

* Inflammatory Bowel Disease (IBD - chronische darmontsteking)

IBD is een aandoening die zeer vaak voorkomt bij zowel de hond als de kat. Bij IBD is er een chronische ontsteking in de maag, dunne darm en/of dikke darm aanwezig. Er zijn verschillende types IBD, afhankelijk van het soort en de ernst van de ontsteking.

Eigenlijk is de diagnose IBD een grote kapstok waar alle chronische maag-darm ontstekingen onder vallen.

Er zijn verschillende oorzaken mogelijk. Dit kan bijvoorbeeld een chronische parasitaire infectie zijn, een voedingsallergie of overgevoeligheid, het kan immuungerelateerd zijn (auto-immuunziekte) of idiopatisch, wat niks anders betekent dan: oorzaak onbekend..

De symptomen die we zien bij IBD gaan van geregeld diarree en braken tot ernstige diarree, braken, vermageren en algeheel ziek zijn.

De diagnose IBD wordt vooral gesteld door veel onderzoek. Door uitgebreid bloedonderzoek, ontlastingsonderzoek en eventueel echografisch en radiologisch onderzoek worden alle andere mogelijke oorzaken van diarree uitgesloten.

De diagnose IBD kan alleen gesteld worden via endoscopie. De maagwand kan een ontstoken beeld geven en darmen kunnen verkorte of afwijkende vlokken hebben. Via endoscopie wordt weefsel afgenomen voor onderzoek. Dit laatste geeft de definitieve diagnose van IBD bij de hond of kat.

IBD komt voor in verschillende vormen. De mate van ontsteking wordt ingedeeld van mild, matig ernstig tot ernstig. Daarnaast wordt er een indeling gemaakt naar welke ontstekinscellen gevonden worden. Hierbij kun je het volgende onderscheiden: lymfocytaire ontsteking, lymfoplasmacellulaire ontsteking, eosinofiele ontsteking en combinaties van deze drie.

Zowel acute als chronische diarree

* Bacteriele infecties veroorzaakt door bijvoorbeeld Leptospirose (ziekte van Weil), Colibacillose (een ziekte die veroorzaakt wordt door colibacteriën, bijvoorbeeld Escherichia coli - E-Coli - of de Enterococcus), Clostridium perfringens (belangrijke veroorzaker van Colitis - darmontsteking) en Salmonella

* Virale infecties kunnen worden veroorzaakt door Hondenziekte (ziekte van Carré of Canine Distemper  - wordt veroorzaakt door een virus dat ontstekingen kan geven van de neus, luchtwegen, longen, maag en darmen), Canine Corona virus (overgedragen door ontlasting eten van honden die besmet zijn, met als gevolg koorts, diarree en verminderde eetlust), Canine adenovirus type 1 (vroeger ook wel ‘ziekte van Rubarth’ genoemd - met lusteloosheid, gebrek aan eetlust, hoge koorts, vergrote lymfeklieren, braken/diarree, vergrote lever) en Parvo (Canine Parvovirus (CPV-2) - algehele malaise, apathie, diarree met bloed, braken, koorts, lichtroze/witte slijmvliezen, spierzwakte en uitdroging)

Stress

Stress kan de bewegelijkheid van de darm vergroten. Door het versnellen van de voedselbolus door de darm is er sprake van onvoldoende vertering van het voedsel met als gevolg diarree, winderigheid en irritatie van de dikke darm.

Stress bij honden kan allerlei oorzaken hebben. Teveel alleen zijn, geen rekening houden met raseigenschappen en karakter waardoor het dier tekort wordt gedaan, overvragen, te hoge verwachtingen, teveel prikkels, onderdrukking, mishandeling, pijn, spanning door drukte binnenshuis, onweer, vuurwerk, bezoek of op bezoek gaan, angst, bang alleen gelaten te worden, niet genoeg rust ervaren, verandering in de thuissituatie als een overlijden, verhuizing, vakantie, enzovoort.

Stress hoeft niet alleen als negatief benoemd te worden. Het moment dat de hond weet dat er gewandeld gaat worden kan positieve stress opleveren bijvoorbeeld. De uitwerking op de darmen echter kan hetzelfde zijn met dunnere ontlasting of diarree als gevolg.

Naast deze vormen van stress bij honden kun je het verschijnsel ook nog onderverdelen in acute stress of chronische stress. Acute stress is hierbij redelijk ongevaarlijk te noemen, omdat het wellicht heftig is, maar zeer kort duurt. Dit zal op lange termijn niet per definitie blijvende gevolgen hoeven hebben in de meeste gevallen (tenzij het uitmondt in een trauma).

Chronische stress zorgt voor veel druk bij de hond, die voortdurend aanhoudt. Het lichaam zal continu in de verdediging zijn en is eigenlijk vooral bezig met overleven. De hond kan gevoeliger worden voor ziektes. Het lichaam functioneert namelijk niet meer naar behoren. De overlevingsfunctie wordt het belangrijkste, waardoor andere functies naar de achtergrond verdwijnen. Het voedsel zal bijvoorbeeld minder goed verteerd worden en het immuunsysteem functioneert niet meer zoals het zou moeten. Dit kan echt grote gevolgen hebben, zowel fysiek als mentaal.

Parasieten

Een parasitaire besmetting kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door wormen, maar ook door Giardia. Giardia is een veel voorkomende infectie. Honden die met Giardia besmet raken worden niet altijd ziek. Met name jonge honden en honden met een verminderde weerstand krijgen klachten in de vorm van diarree en braken. Met behandeling is de prognose gunstig maar herinfectie kan optreden.

De Giardia parasiet die in de darmen zit noemen we een trophozoiet. Deze trophozoieten worden via de ontlasting uitgescheiden. Na een korte periode als in de buitenwereld te zijn geweest zal deze trophozoiet een wand om zichzelf maken en een oöcyst gaan vormen. Dit zijn een soort eitjes die twee (nog niet volledig complete) trophozoieten bevatten. In deze vorm kan de oöcyst lange tijd overleven (meerdere maanden).

Als een hond of kat een oöcyst binnen krijgt  zal de wand van de oöcyst verteren en komen de twee trophozoieten vrij waarna er een besmetting kan plaatsvinden. Honden en katten kunnen zich dus besmetten met Giardia met name door indirect contact met ontlasting van andere dieren, bijvoorbeeld op grasvelden en wegen.

Symptomen van Giardia zijn diarree, buikpijn, winderigheid, slijm bij de ontlasting en sloomheid. Niet alle symptomen hoeven gelijktijdig aanwezig te zijn.

Mocht je aanwijzigingen hebben om te denken dat er bij jouw hond sprake is van Giardia of een wormbesmetting, laat dan een ontlastingsonderzoek doen bij je dierenarts of bij het Woud, parasitologisch centrum. Ga in geen geval zomaar antibiotica geven of een chemisch wormmiddel. Meten is immers weten.

Acute of chronische ontsteking van de alvleesklier (pancreas)

De alvleesklier (pancreas) is een belangrijk orgaan in de buikholte van de hond. De alvleesklier bevindt zich onder de maag en naast de 12-vingerige darm (duodenum). De alvleesklier heeft twee grote functies:

Exocriene functie: Het produceren van vloeistof met verteringsenzymen en elektrolyten. Deze vloeistof wordt in de darm afgegeven en draagt bij aan de vertering van voeding. De verteringsvloeistof wordt gevormd door cellen in de alvleesklier en via een afvoergang wordt de vloeistof afgegeven aan de 12-vingerige darm. De enzymen en elektrolyten zorgen voor de eerste stappen van de vertering en voor het neutraliseren van het maagzuur.

Endocriene functie: Het produceren van de hormonen insuline en glucagon. Deze hormonen zorgen voor een stabiele bloedsuikerspiegel. De cellen die de hormonen insuline en glucagon produceren zijn andere cellen dan de cellen welke verteringsvloeistof maken. De hormoon-producerende cellen liggen in groepen en worden de Eilandjes van Langerhans genoemd.

Er kunnen verschillende problemen ontstaan met de alvleesklier.

* Ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis). Deze ontsteking kan chronisch of acuut zijn.

* Abces van de alvleesklier.

* Tumor van de alvleesklier, meestal een adenocarcinoom. Dit komt niet vaak voor bij honden.

* Atrofie (verschrompeling) van de alvleesklier; dit kan een erfelijke afwijking zijn of een gevolg van een chronische ontsteking).

* Obstructie van de afvoergang van de alvleesklier (exocriene pancreas).

* Hyperplasie van de alvleesklier (meestal zonder functie verlies of klachten).

* Exocriene Pancreas Insufficiëntie (EPI).

Symptomen van een alvleesklierontsteking:

Een alvleesklier ontsteking kan acuut of chronisch zijn. Bij een acute alvleesklier ontsteking zijn de klachten meestal pas kort van duur en heel heftig. Het kan heel snel gaan. Bij een chronische alvleesklier ontsteking zijn de klachten al langere tijd aan de gang en mild, waardoor eigenaren soms niet in de gaten hebben dat er iets serieus speelt. De klachten van een alvleesklier ontsteking kunnen heel verschillend zijn:

Geen eetlust, braken, stopverfkleurige ontlasting, buikpijn (lopen met een bolle rug), diarree, uitdroging, vermagering en koorts. Bij een chronische pancreatitis zien we soms ook IBD.

Voeding

Als je een hond hebt die overgevoelig reageert op bepaalde voedingsmiddelen dan kan dat een heel scala aan reacties geven. Dit kan gaan van maag/darmklachten als acute of chronische diarree tot huidklachten als jeuk en haarverlies. Tijdens een voedingsconsult wordt uitgebreid bekeken wat de symptomen zijn, wat de medische geschiedenis aangeeft, hoe lang de symptomen bestaan, wat het dier momenteel eet en wat er uiteraard verder nog gebruikt wordt aan (reguliere) middelen als vaccinatie, ontworming en vlooien/tekenbestrijding.

Heel vaak komen we tot de conclusie dat het de moeite waard is om te starten met een verandering van voeding. Voeding die niet past bij het spijsverteringssysteem, voeding met veel ballaststoffen of voedingsmiddelen die eigenlijk meer bedoelt is voor humaan gebruik gaan we vervangen voor meer passende voeding. Ditzelfde geldt uiteraard voor de tussendoortjes, als de hond deze krijgt. Opvallend is dat we vaak al snel verandering zien, met name bij jonge dieren. Het is wel de bedoeling dat wanneer de voeding wordt veranderd, ook de randzaken aandacht krijgen. Alle voorwaarden moeten goed zijn. Het is water naar de zee dragen als je verandert van voeding maar andere ballast als wormmiddelen en chemische vlooien/tekenmiddelen wel als belasting van het lichaam blijft gebruiken.

Je kunt pas 100% uitsluitsel krijgen als je alles mee neemt. En: geen hond of kat is het zelfde. Wat voor het ene dier de juiste voeding blijkt te zijn, kan bij een ander dier nog steeds reacties geven. Ga dus niet teveel op het advies van de buurvrouw af, en luister niet alleen naar tips van anderen op internet. Bespaar jezelf en je dier tijd en energie en pak het hierbij vanaf het begin goed aan.

WAAROM GEEN ANTIBIOTICA BIJ DIARREE GEBRUIKEN?

Heeft jouw hond diarree? Niet gelijk in de paniek schieten! We gaan hier een aantal natuurlijke remedies bespreken die heel goed in te zetten zijn, maar laten we eerst eens bespreken waarom het niet nodig is om meteen richting dierenarts af te reizen.

Ga je naar de dierenarts met jouw hond die diarree heeft, dan zul je hoogstens naar huis gaan met een handvol poedertjes, pilletjes of drankjes. Waarschijnlijk antibiotica, wat er voor zorgt dat jouw hond met een paar dagen van zijn diarree af is.

Dat doet het vermoedelijk ook, maar.. dat is ook het enige wat er gebeurt. Antibiotica is niet altijd de beste oplossing, het kan zelfs meer schade aanrichten dan je denkt. En deze schade kan ook nog eens blijvend zijn, waardoor de darmen nooit echt zullen genezen.

Overigens wordt er regulier ook vaak Kaopectate of Pepto-Bismol voorgeschreven bij diarree. Gebruik dit liever niet! Deze reguliere medicatie bevat salicylaat, een groep chemicaliën die zijn afgeleid van salicylzuur. De synthetische vorm wordt vaak gebruikt als conserveermiddel in medicijnen en kan bij gevoelige dieren gasvorming, buikpijn en diarree veroorzaken.

Diarree betekent 'doorvloeien'. Het komt uit het Grieks, waarbij dia 'door' betekent en ree komt van rhein, wat 'vloeien' betekent. Zoals al gezegd is het de manier voor het lichaam om van ballast en gifstoffen af te komen. Medicatie hierbij gebruiken werkt alleen onderdrukkend. Op de lange termijn heelt het niks.

Er zijn een paar situaties waarbij het verstandig is om naar de dierenarts te gaan:

* als jouw hond lethargisch is

* als jouw hond een opgeblazen buik heeft, veel vocht vast houdt

* als jouw hond herhaaldelijk over geeft

* als jouw hond herhaaldelijk (of veel) bloed in de ontlasting heeft

* als jouw hond iets heeft gegeten waarvan je weet dat het giftig is, bijvoorbeeld rattengif

De meeste acute diarreeperiodes duren een dagen of twee, drie. En deze kun je prima thuis zelf behandelen. Laten we eens kijken welke stappen kunnen worden ondernomen om dat te doen.

VIER STAPPEN OM DIARREE TE STOPPEN

Stap 1: Vasten

De meeste honden vasten al uit zichzelf als ze buikpijn hebben of zich niet lekker voelen. Als dit gebeurt, ga jouw hond dan niet pushen om te eten. Heb jij een hond die gewoon door blijft eten? Dan zou je hem een periode kunnen laten vasten, zo'n 6-12 uur bijvoorbeeld.

Heb jij een hond die gevoelig is voor lage bloedsuikerwaardes? Geef dan elk uur een klein hapje zuivere bijenhoning.

Heel belangrijk: niet vasten bij puppies! Ga bij puppies gelijk door met stap 2.

Zodra de hond niet meer overgeeft en de diarree lijkt minder te worden, dan kun je heel kleine beetjes bone broth (bottenbouillon) gaan geven. Dit kun je zelf maken maar ook kant en klaar kopen. Bottenbouillon bevat een mooie mix van voedingsstoffen die het spijsverteringssysteem niet belasten maar wel weer helpen opbouwen.

Stap 2: Voeding weer opbouwen

In de volgende dagen kun je voorzichtig aan de normale voeding weer gaan toevoegen. Reguliere dierenartsen geven nogal eens advies om gekookte kip met rijst te gaan voeren. Gekookte kip is nog tot daar aan toe (mits jouw hond niet gevoelig reageert op kippeneiwit) maar rijst voegt echt niks toe. Het is een leuk vulmiddel, maar ook hier kan op worden gereageerd en het lichaam doet er verder niet veel mee.

Stap 3: De darm weer in balans brengen

Je kunt prebiotica en probiotica gaan geven. Dit helpt de populatie goede bacterien weer in balans te krijgen.

Probiotica: onderzoek heeft uitgewezen dat probiotica het immuunsysteem een boost kan geven zodat het hele lichaam hierdoor ondersteunt wordt. Het helpt de darmvoering te herstellen en weer op te bouwen. Het ondersteunt het darmslijmvlies en repareert de darmcellen.

Probiotica is niet alleen te gebruiken bij diarree. Je kunt het ook af en toe geven als kuur om het immuunsysteem een boost te geven, of wanneer jouw hond onverhoopt toch antibiotica moet gebruiken. Geef het dan wel op een ander tijdstip als de antibiotica.

Prebiotica: prebiotica zijn onverteerbare vezels, op 'doorreis' naar de darm. Daar eenmaal aangekomen fermenteren ze tot korte keten vetzuren (SCFA). Dit ondersteunt de darm door de groei van foute bacterien tegen te gaan, ze bieden een energiebron voor de darmcellen, en waken over electrolyten en vochthuishouding.

SCFA's houden de darmen van jouw hond in werking. Als ze in de darmen aanwezig zijn, helpen ze de darmflora gezond te houden.

Gebruik probiotica en prebiotica altijd tegelijk. Prebiotica voedt de probiotica en maakt het meer effectief. Zou je alleen prebiotica geven dan voedt je daarmee ook de foute bacterien in de darm, met diarree tot gevolg. Dus: altijd samen gebruiken!

Het is overigens wel goed om te kijken WAAROM je probiotica en prebiotica wilt gebruiken en in welk geval. Er zijn namelijk situaties waarbij je beter even kunt wachten omdat het lichaam nog niet in staat is het op juiste manier te gebruiken, bijvoorbeeld bij een lekkende darm. Overleg dit met iemand die er verstand van heeft.

Veel prebiotica supplementen bevatten FOS (fructo-oligosaccharide) of bietenpulp. Bietenpulp kan opgeblazenheid, winderigheid en duizeligheid veroorzaken. Je kunt ook kiezen voor natuurlijke prebiotica. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

* Chichorei wortel

* Knoflook

* Lariks arabinogalactan

* Kalkoenstaart paddestoelen

* Kliswortel

* Paardenbloemblad

STAP 4: Gebruik natuurlijke supplementen bij diarree

Stap 1 t/m 3 zijn bedoeld om de diarree te laten stoppen. Maar je zult ook moeten zorgen dat het lichaam weer heelt, weer geneest. Hieronder zie je een aantal natuurlijke middelen die het lichaam helpen om te genezen.

Rode iep

Rode iep is een mild kruid dat verzachtend werkt op de slijmvliezen. Het is veilig en effectief in gebruik om te zorgen dat het spijsverteringssysteem weer tot rust komt. 

L-glutamine

L-glutamine is een aminozuur wat de darmcellen helpt genezen. Het ondersteunt het immuunsysteem en versterkt de darmbarrière.

Heemst

Nog een waardevol kruid wat helpt om het maagdarmstelsel tot rust te brengen na diarree.

Verteringsenzymen

Veteringsenzymen verbeteren de spijsvertering. Start voorzichtig, een teveel kan gasvorming en opgeblazenheid veroorzaken.

Ik heb op 10 december een blog geschreven over verteringsenzymen. Misschien interessant om ook eens te lezen en te kijken of jouw hond hier behoefte aan zou kunnen hebben.

Bach Bloesem Remedies

Stress kan diarree triggeren, en dan is het misschien goed om eens te kijken wat Bach Bloesem Remedies hierbij kunnen doen om te ondersteunen. Bloesem remedies zijn gemaakt van extracten van bloemen en inzetbaar bij fysieke en mentale symptomen.

Homeopathie

Homeopathie kan diarree stoppen, maar is ook zeker goed in te zetten bij herstel na diarree. Een aantal voorbeelden van homeopathische middelen hierbij zijn arsenicum album, pulsatilla, fosfor, mercurius, china, nux vomica en sulphur.

Ik noem hierboven geen hoeveelheden. Wil je weten of deze middelen bij jouw hond inzetbaar zijn, neem dan contact op met een goed geschoold homeopaat, Bach Bloesem therapeut of natuurgeneeskundig therapeut.

Geen hond is gelijk, iedere hond reageert weer anders op middelen en dat geldt ook voor natuurproducten. Baadt het niet dan schaadt het niet gaat ook hier niet altijd op.

Als jouw hond gezond is en een sterk immuunsysteem heeft, dan kunnen bovenstaande natuurlijke middelen prima helpen om binnen een paar dagen weer van de diarree af te zijn.

Zie je na een paar dagen toch nog steeds diarree en voelt jouw hond zich nog niet goed, dan is het verstandig om toch iets meer te gaan ondernemen. Een wormonderzoek bijvoorbeeld. Of zoek een goede voedingsdeskundige om te kijken of er qua voeding het nodige moet veranderen. Ook een klassiek homeopaat of natuurgeneeskundige kan je ongetwijfeld verder helpen en heeft de kennis in huis om te beoordelen of het verstandig is om medisch onderzoek te laten doen.

Gelukkig lost het lichaam de meeste diarreeklachten vaak uit zichzelf op als het daar de kans voor krijgt. Vergelijk het met jezelf; heb je een keer diarree, dan ren je ook niet gelijk naar de huisarts of apotheek om van alles te halen, toch? Vaak ben je er met een paar uur of hooguit een dag of paar dagen weer vanaf.

Het is een manier van het lichaam om van rommel af te komen, en geef dat lichaam dan ook de kans dit te doen. Ga het niet onderdrukken, probeer het niet te versnellen, dat heeft helemaal geen zin. Ga hooguit na waar het door gekomen is.

Doe dat bij jezelf, maar doe het ook bij je hond.

Wees echter ook reeel; heb je een pup, dan onderneem je sneller iets omdat jonge honden nou eenmaal gevoeliger zijn voor uitdroging. Het proces verloopt bij pups sneller. Volwassen honden kunnen vaak iets meer hebben, dus wat meer geduld hoeft bij hen niet gelijk tot paniek te leiden. Misschien kun je met de informatie uit dit artikel ook eerst inschatten om wat voor soort diarree het gaat en vervolgens bedenken of het nodig is hulp in te schakelen.

Ik wil met dit artikel aangeven dat er heel veel verschillende oorzaken achter diarree kunnen zitten. Steeds terugkerende diarree staat niet altijd op zichzelf, er kan kan een belangrijke oorzaak achter zitten die de gezondheid van jouw dier serieus kan beinvloeden.

Je kunt dan natuurlijk elke keer weer die diarree 'behandelen' als op zichzelf staande iets, maar het kan ook heel goed een teken zijn van het lichaam wat jouw wil vertellen dat er meer achter zit. En dan is het verstandig hier eens wat meer tijd aan te besteden en te kijken of het mogelijk is om dit (op natuurlijke wijze) te gaan behandelen, in plaats van het lichaam met chemische middelen als maar meer te gaan belasten.

Laat alles goed op een rij zetten door iemand die er kijk op heeft en die ervaring heeft met spijsverteringsklachten, voeding, belasting van het immuunsysteem en (heel belangrijk) een holistische kijk op de zaken: iemand die het dier ziet als 1 geheel.

Die verder kijkt dan de klachten die het dier laat zien..