Exocriene pancreas insufficientie en andere spijsverteringsklachten bij de hond

Er zijn verschillende oorzaken waardoor een hond niet in staat is om voedingsstoffen op de juiste wijze op te nemen uit de voeding. Wanneer dat het geval is, noemen we dat malabsorptie. En dit is een serieus probleem.

Voeding is de basis voor een goede gezondheid. Wanneer de hond voedingsstoffen niet opneemt dan werkt het spijsverteringssysteem niet optimaal en kan er geen sprake zijn van gezondheid. Vaak ligt er een ziekte-oorzaak aan ten grondslag. Het is dus heel belangrijk dit uit te zoeken.

Hieronder wordt beschreven hoe de symptomen van malabsorptie herkent kunnen worden. Daarnaast worden drie mogelijke oorzaken van malabsorptie benoemd.

De 'Merck Veterinary Manual', het naslagwerk voor de veterinaire professional, omschrijft malabsorptie als een gebrekkige opname van een deel van de voeding. De oorzaak hiervan ligt meestal in een aandoening in de dunne darm. Dit zorgt voor een verstoorde wisselwerking met het spijsverteringsproces.

VEEL VOORKOMENDE SYMPTOMEN VAN MALABSORPTIE:

- gewichtsverlies ondanks grote eetlust

- afval eten, ontlasting eten, andere ongepaste dingen eten

- darmrommelingen

- veel ontlasting; soms met olie-achtig uiterlijk

- rommelende, klotsende buik

- winderigheid

- neerslachtigheid, onverschilligheid

- slonzige vacht

- chronische diarree

- overgeven

Wanneer de hond meerdere van deze symptomen laat zien, is het goed om dit verder te laten onderzoeken.

De 'Merck Veterinary Manual' beschrijft een aantal situaties waarbij malabsorptie kan voorkomen. Vier meest genoemde:

- Exocriene Pancreas Insufficiëntie, afgekort EPI

- Antiobiotica reactieve diarree; secundaire bacterie-overgroei in de darmen

- Inflammatory Bowel Disease, afgekort IBD; beschadiging van het darmslijmvlies

- Leaky Gut; lekkende darm door het zwakker en dunner worden van de darmvlokken. Dit zijn beschermende uitstulpingen op de plooien van de darmwand. Deze kunnen beschadigen door ontstekingen waardoor de darm doorlaatbaar wordt.

Bovengenoemde aandoeningen worden hieronder uitgebreider omschreven:

* EXOCRIENE PANCREAS INSUFFICIENTIE (EPI)

EPI is een serieuze aandoening van de pancreas die uiteindelijk (wanneer onbehandeld) overlijden tot gevolg kan hebben. Een van de belangrijkste functies van de pancreas ligt in het exocriene deel. Dit is het deel wat verantwoordelijk is voor het produceren en afgeven van verteringsenzymen. Deze verteringsenzymen noemen we protease (om eiwit te verteren), lipase (om vet te verteren) en amylase (om zetmeel te verteren).

Wanneer deze enzymen niet geproduceerd kunnen worden, dan kan het lichaam geen voedingsstoffen afbreken. Dit kan op den duur leiden tot orgaanfalen.

Een vaak gezien symptoom bij EPI is diarree. Regelmatig wordt dit symptoom toegeschreven aan een bacteriële infectie in de darmen, en niet snel gelinkt aan EPI. Dit wordt dan pas geopperd wanneer oorzaken als Giardia of andere parasieten zijn uitgesloten.

Hou dus als eigenaar altijd zelf in het achterhoofd dat het misschien ook EPI zou kunnen zijn wanneer de hond chronische diarree heeft (met misschien nog meer passende symptomen uit het rijtje) en laat het op verzoek testen.

BEHANDELING VAN EPI:

Er zijn verschillende dingen die bij EPI kunnen worden ingezet.

- Pancreas enzymen:

Zowel in de natuurlijke als ook in de reguliere geneeskunde kan bij EPI pancreas enzymen worden ingezet. Veel mensen kennen wel het poeder Zymoral wat door het eten wordt gegeven. De pancreas enzymen zorgen ervoor dat het gebrek aan productie opgevangen wordt.

- Rauwe verse pancreas:

Het voeren van rauwe pancreas kan hetzelfde doel dienen als het geven van de hierboven genoemde enzymen in poedervorm.

- Probiotica:

Probiotica is een belangrijk onderdeel in de behandeling van veel klachten, omdat het helpt balans te krijgen (en te houden) in de darmbacteriën. Voeding rijk aan probiotica is bijvoorbeeld kefir, gefermenteerde groente of rauwe geitenmelk. Ook kan een goede kwaliteit pro- en prebiotica als supplement toegediend worden. Prebiotica wordt gebruikt om de probiotica te 'voeden' zodat deze beter hun werk kunnen doen.

*** Noot van de auteur:

Het geven van pro- en prebiotica is met name belangrijk als er sprake is van bacteriële overgroei in de dunne darm (ook wel SIBO genoemd; small intestinal bacterial overgrowth). Dit is bij ongeveer 80% van de honden met EPI het geval. Wanneer bacteriën de dunne darm binnendringen en zich blijven vermeerderen, wordt het spijsverteringsproces verstoord. De bacteriën consumeren eigenlijk een deel van de voedingsmiddelen, wat kan leiden tot bijvoorbeeld gasvorming, diarree, buikpijn, opgezette buik.

**** Noot Angel:

Ik ben van mening dat probiotica niet toegepast moet worden wanneer de hond heel erg ziek is of wanneer de diagnose net gesteld is.

Is er dus sprake van acute pancreatitis met de daarbij horende verschijnselen, dan liever wachten tot de situatie rustiger is en de symptomen meer stabiel.

- Voeding

Elke hond met EPI reageert anders op voeding. Soms is het een kwestie van uitproberen welke voedingsmiddelen wel en welke juist niet goed verdragen worden.

***Noot Angel:

In het geval van EPI zie ik goede ervaringen op 'magere' voeding. Dus niet te vet. Meerdere kleinere porties per dag. Begin met een of twee dingen om te kijken hoe de hond reageert en bouw het langzaam op. L-glutamine is een supplement wat kan ondersteunen wanneer ook de darmwand beschadigd is.

- Monitoren van de opname van voedingsstoffen

Laat regelmatig checken of de opname van voedingsstoffen tijdens de behandeling verbeterd. Bij veel honden met EPI treedt ook een vitamine B12-, E-, K- of zinktekort op.

* INFLAMMATORY BOWEL DISEASE (IBD)

IBD houdt in dat het spijsverteringskanaal overwoekerd raakt met ontstoken cellen. Dit type chronische ontsteking kan ervoor zorgen dat voedingsstoffen niet goed worden opgenomen, de hond af gaat vallen, gaat overgeven of diarree krijgt.

Er zijn verschillende typen IBD. Deze worden onderscheiden naar welk type ontstekingscellen een rol spelen:

- Lymfocytische/plasmacytische IBD: de meest voorkomende vorm, veroorzaakt door lymfocyten en plasmacyten

- Eosinofiele IBD: Minder voorkomend, maar wel ernstiger. Veroorzaakt door eosinofiele cellen

- Granulomateuze en neutrofiele IBD: zelden voorkomende vorm

OORZAKEN VAN IBD:

De oorzaken van IBD zijn niet altijd even duidelijk, maar er zijn wel factoren genoemd die vaak de bijbehorende klachten omvatten:

- Immuunverstoring

- Voedselovergevoeligheid of allergie

- Parasieten

- Bijwerkingen/overreactie op medicatie

- Antibiotica of antivlo- en tekenmiddelen, speciaal bij langdurig gebruik

SYMPTOMEN VAN IBD:

- Diarree

- Pijnlijke of onregelmatige darmbewegingen

- Slijm of bloed bij de ontlasting

- Onverklaarbaar gewichtsverlies

- Winderigheid

- Overgeven

- Opgeven van maagzuur

De symptomen kunnen opspelen en weer minder worden, of elkaar afwisselen. Ze hoeven niet allemaal tegelijk zichtbaar te zijn.

BEHANDELING IBD:

- Voer zo natuurlijk mogelijk met zo min mogelijk ballast in de voeding

- Vermijdt chemische geur-, kleur- en smaakstoffen en conserveringsmiddelen

- Probeer het antibiotica- en medicatiegebruik te minderen en indien mogelijk te stoppen

- Voer voedingsmiddelen rijk aan probiotica, zoals kefir en gefermenteerde groente

* DYSBIOSE EN LEAKY GUT

Dybiose = verstoring in de bacteriële flora

Leaky Gut = lekkende darm

Een lekkende darm kan een verstoorde opname van voedingsstoffen veroorzaken. Deze aandoening zorgt ervoor dat voedsel niet goed verteerd en opgenomen kan worden, waardoor de hond uiteindelijk belangrijke tekorten kan oplopen.

Dysbiose is een verstoring van de bacterien in de microbioom (de bacteriële bevolking in de darmen), waardoor foute bacteriën gaan overheersen. Het kan als gevolg hebben dat voeding niet goed verteert, het immuunsysteem uit balans raakt en er een tekort ontstaat aan onder andere vitamine B en K en andere nutriele voedingsstoffen.

Dysbiose kan uiteindelijk leiden tot een lekkende darm.

Bij een lekkende darm raakt de beschermende laag van de darmwand dusdanig beschadigd dat het doorlaatbaar wordt. Onverteerde voedseldeeltjes en andere giftige stoffen kunnen op deze manier rechtstreeks in de bloedbaan terecht komen.

HOE ONSTAAT LEAKY GUT?

Normaal gesproken laat de darmwand minuscule voedingsdeeltjes door, die dan in de bloedbaan terecht komen. Zie het als een theezeefje. Dit zeefje houdt ook gifstoffen, ziekteverwekkers en onverteerd voedsel tegen. Wanneer de darmbacteriën niet in evenwicht zijn kan de darmwand ontstoken raken. De gaatjes worden groter waardoor ongewenste stoffen gemakkelijk in de bloedbaan kunnen komen.

Het lichaam zal hier op verschillende manieren op reageren. De lever moet harder werken om alle gifstoffen te filteren. Het immuunsysteem wordt geactiveerd om de indringers te bestrijden. Alle systemen raken overbelast, wat resulteert in ontstekingen.

Als het immuunsysteem deze indringers steeds aanvalt kan dit leiden tot allergieën en andere chronische ziektes.

Ook auto-immuunziekte kan ontstaan. Omdat die indringers ook bestaan uit onverteerde voedseldeeltjes kan het lichaam voeding als zijn vijand gaan beschouwen. We zien dan ook dat veel honden met een lekkende darm vaak ook allerlei allergieën ontwikkelen en niet goed reageren op verschillende eiwitten, groente en granen.

OORZAKEN VAN EEN LEKKENDE DARM:

- Niet passende voeding

- Medicatie als antibiotica, steroïden, NSAID's,

ontwormingsmiddelen, pesticide in reguliere antivlo- en tekenmiddelen

- Over-vaccinatie; wanneer het lichaam geforceerd wordt om te gaan reageren op een vaccin waarvoor al lang geleden antistoffen zijn aangemaakt, dan zal het immuunsysteem gaan overreageren en dit kan verschillende chronische aandoeningen tot gevolg hebben (met name wanneer dit herhaaldelijk gebeurt)

SYMPTOMEN VAN LEKKENDE DARM:

Heel veel chronische aandoeningen kunnen veroorzaakt worden door een lekkende darm. Het grootste deel van het immuunsysteem bevindt zich in de darmen dus een ongezonde darm kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen (vaak zelfs zonder dat dit wordt opgemerkt)

- Huidproblemen/allergie

- IBD

- Schildklierproblemen

- Gewrichtsklachten/artritis

- Gedragsveranderingen als agressie, zelfbeschadiging of dwangmatig/obsessief gedrag

- Auto-immuunziekte

- Chronische ontstekingen die kunnen leiden tot ontwikkeling van tumoren

BEHANDELING VAN LEKKENDE DARM:

Als eerste is het belangrijk om de oorzaken van een lekkende darm te elimineren:

- Voer voeding die past bij het spijsverteringssysteem van UW hond

- Gebruik minder/geen chemische stoffen uit medicatie

- Minimaliseer vaccinaties/ga titeren

Daarnaast is het helen van de darm goed te ondersteunen met:

- Voedingsmiddelen rijk aan probiotica (hier ook weer: niet wanneer het dier nog heel erg ziek is) zoals geitenmelk, kefir of gefermenteerde groente

- Maak een zogenaamde Bone Broth (recept verkrijgbaar ) als superfood. (zie ook foto onder)

- Geef fytoplankton als voorziening in omega 3 essentiële vetzuren, aminozuren, micronutrienten (stofjes die nodig zijn voor verschillende fysiologische processen) en eiwitten

- Kokosolie of hennepzaadolie voor de 'middellange keten'-vetzuren. Dit zijn stoffen die aanwezig zijn in dierlijke en plantaardige weefsels en deelnemen aan de celstofwisseling

Vervolgens gaan we het milieu in de darmen aanvullen door kruiden en extra gezonde aanvullingen te geven:

- Aloe Vera

- L-Glutamine

- N-Acetylglucosamine (spierschade verminderen, spieren versterken)

- Verteringsenzymen

SUPPLEMENTEN BIJ MALABSORPTIE:

Wat de reden van malabsorptie ook is, het is heel belangrijk hierbij hulp in te roepen van een holistisch dierenarts of goed geschoolde therapeut.

***Noot Angel:

Alleen op deze manier vindt u de meest passende voeding of behandelwijze. Bovengenoemde klachten en supplementen zouden niet lukraak op eigen houtje toegepast moeten worden. Ik had ze achterwege kunnen laten, maar het wordt overal te pas en te onpas al genoemd op social media. Dan benoem ik ze liever wat uitgebreider en geef daarbij wel het advies om u verder goed te laten voorlichten en begeleiden.

Een heel hoogwaardig product om in te zetten bij malabsorptie is fytoplankton. Het bevat zo ongeveer alle voedingsstoffen die de hond nodig heeft:

- essentiele vetzuren, aminozuren en mineralen

- chlorofyl, anti-oxidanten

- eiwitten en vitaminen

Het mooie van fytoplankton is dat het wordt opgenomen zonder dat het het spijsverteringssysteem moet passeren. Een groot voordeel wanneer sprake is van een gebrek aan opname van voedingsstoffen in de darm...

Normaal gesproken moet het lichaam voeding afbreken voordat het voor energie gebruikt kan worden. Maar omdat fytoplankton bestaat uit superkleine deeltjes kunnen de slijmvliezen in het lichaam dit ook opnemen. Fytoplankton levert dus belangrijke voedingsstoffen direct aan de cellen, eigenlijk al zodra het door de hond in de bek wordt opgenomen. En wanneer het spijsverteringssysteem geen voedingsstoffen effectief kan verwerken is fytoplankton zijn gewicht in goud dus echt waard ter ondersteuning in het helingsproces.

***Noot Angel: Bovenstaande klachten/aandoeningen zijn op verschillende natuurlijke manier goed te behandelen. Klassiek homeopathisch, via een holistisch dierenarts, natuurgeneeskundige; er zijn veel disciplines (ik zeg het nogmaals, mits goed geschoold) die u en uw hond hierbij kunnen ondersteunen. Er is veel informatie nodig om op juiste en doeltreffende wijze te behandelen.

Laat u niet verleiden tot het uitproberen van allerlei tips op social media. Hoe goed bedoelt ook, dit kan verkeerd uitpakken. Men kent uw hond niet, en geen dier is het zelfde.